HIỆU CHUẨN MÁY CHỦ THỜI GIAN MẠNG TRONG HỖ TRỢ NÂNG CAO TÍNH PHÁP LÝ

CHO CÁC TỔ CHỨC CUNG CẤP DỊCH VỤ TIN CẬY

                                                                    Nguồn: Phòng Thời gian Tần số và Âm thanh Rung động – Viện Đo lường Việt Nam

1. Bối cảnh và đặt vấn đề

Trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, dấu thời gian điện tử (timestamp) là yếu tố cốt lõi để đảm bảo tính toàn vẹn, minh bạch và giá trị pháp lý của các giao dịch số. Tuy nhiên, các hệ thống máy chủ cấp dấu thời gian (TSA) tại Việt Nam hiện chưa có quy trình kiểm chứng độ chính xác thời gian, phần lớn chỉ dựa trên tuyên bố của nhà sản xuất hoặc thông tin về đồng bộ NTP. Điều này gây ra rủi ro pháp lý trong các giao dịch điện tử nếu thời gian bị sai lệch.

Các tiêu chuẩn quốc tế như ISO/IEC 18014-4:2024 và khuyến nghị ITU-R TF.1876 đều yêu cầu các TSA phải chứng minh được đồng hồ hệ thống được hiệu chuẩn và liên kết chuẩn đến UTC(k). Tại Việt Nam, Viện Đo lường Việt Nam (VMI) là đơn vị duy nhất có trách nhiệm cung cấp dịch vụ hiệu chuẩn thời gian được truy xuất đến UTC.

2. Giải pháp – Hệ thống TSysCAL

Trước yêu cầu thực tiễn nêu trên, Viện Đo lường Việt Nam (Viện) đã xây dựng và thử nghiệm hệ thống hiệu chuẩn máy chủ thời gian mạng – TSysCAL với độ không đảm bảo đo của hệ thống chuẩn nhỏ hơn 1 μs. Hệ thống sử dụng:

• Kỹ thuật quan trắc cùng vệ tinh GNSS (Common-View) để so sánh thang thời gian của hệ thống với UTC(VMI);
• Giao thức NTP/SNTP để đo độ lệch thời gian giữa máy chủ TSA (DUT) và TSysCAL;
• Bộ phần mềm gồm nhiều công cụ phát triển trên nền tảng LabVIEW, Python, Excel VBA, hỗ trợ đo, phân tích và tạo giấy chứng nhận hiệu chuẩn điện tử.

TSysCAL là một hệ thống chuẩn di động có thể triển khai hiệu chuẩn tại chỗ hoặc giám sát từ xa, phù hợp với các trung tâm dữ liệu và tổ chức cung cấp dịch vụ tin cậy

3. Kết quả, ứng dụng và định hướng mở rộng

TSysCAL đã được thử nghiệm áp dụng thực tế trên một số máy chủ thời gian sử dụng tại các tổ chức dịch vụ tin cậy  với điều kiện vận hành khác nhau và đã chứng minh được khả năng thiết lập liên kết chuẩn thời gian tới UTC(VMI) một cách tin cậy thông qua phương pháp quan trắc cùng vệ tinh, cũng như khả năng đo và đánh giá độ lệch thời gian giữa các máy chủ thời gian (DUT) với độ chính xác cần thiết. Hệ thống không chỉ phục vụ hiệu chuẩn cho TSA mà còn có thể mở rộng ứng dụng như:

• Cấu hình thành nguồn chuẩn thời gian NTP tầng 1 (Stratum-1 NTP Server);
• Cung cấp dịch vụ giám sát thời gian 24/7;
• Hỗ trợ hiệu chuẩn tần số và thời gian cho thiết bị có độ ổn định <10⁻¹¹.

4. Kiến nghị

Nhóm nghiên cứu kiến nghị các cơ quan quản lý chuyên ngành sớm xây dựng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho máy chủ thời gian, làm cơ sở pháp lý cho hoạt động kiểm định, hiệu chuẩn định kỳ. Việc này sẽ giúp nâng cao tính minh bạch, độ tin cậy của dịch vụ dấu thời gian điện tử và thúc đẩy phát triển hạ tầng công nghệ thông tin quan trọng trong công cuộc chuyển đổi số, phát triển nền kinh tế số và xã hội số.

                                                                                                                                                                    30/5/2025

                                                                                                                                                                      Ban BT